stanbul’un tarih katmanlarını keşfetmek isteyenler için Aya İrini Müzesi mutlaka görülmesi gereken yerler arasında yer alıyor. Topkapı Sarayı’nın birinci avlusunda konumlanan bu yapı, şehrin en eski kiliselerinden biri olma özelliğini taşıyor. İsmi “kutsal barış” anlamına gelen Aya İrini, hem mimari özellikleri hem de tarih boyunca geçirdiği dönüşümlerle dikkat çekiyor.
Bugün Aya İrini, ziyaretçilere Bizans’tan Osmanlı’ya uzanan dönemlerin izlerini bir arada görme imkânı sunuyor. Hem kültürel hem de tarihi açıdan büyük önem taşıyan yapı, konser etkinliklerine de ev sahipliği yapıyor. İstanbul’da Bizans mimarisinin ayakta kalan en erken örneklerinden biri olan Aya İrini, ikonalarla süslenmemesiyle diğer kiliselerden ayrılıyor.
İlk Bakışya Aya İrini
Aya İrini (Hagia Irene), tarihi 4’üncü yüzyıla dayanan eski bir kilise. Topkapı Sarayı‘nın birinci avlusunda bulunan Aya İrini halen müze statüsünde hizmet veriyor, ayrıca yıl içerisinde çeşitli kültürel etkinlikler düzenleniyor.
Aya İrini tarih boyunca St.Eirene ve St.Irene olarak da anılmış. Döneminde İstanbul’un en eski Bizans kiliselerinden birisi, Doğu Roma İmparatorluğunun ise Ayasofya‘dan sonra ikinci büyük kilisesi olmuş.
Mimarisi oldukça sade ama etkileyici. Yunan haçı planlı ve üç nefli bazilika olarak inşa edilmiş. Kubbesi, yüksek ve ferah iç mekânıyla dikkat çekiyor. Birçok kiliseden farklı olarak iç dekorasyonunda mozaik ikonalar yer almıyor.
Bu yönüyle hem ilk dönem Bizans kiliseleri hem de ikona kırıcı dönem (ikonoklazm) izleri taşıyor. Bugün ayakta kalan yapının büyük kısmı, 8. yüzyıldaki restorasyonlardan geliyor.
Aya İrini’nin bir başka dikkat çeken yönü, Osmanlı döneminde camiye çevrilmemesi. Topkapı Sarayı’nın dış hizmet yapıları arasında yer alan bu alan, uzun yıllar silah deposu (Cebehane) ve askeri müze olarak kullanılıyor. Bu yönüyle İstanbul’un çok katmanlı tarihini gözler önüne seriyor.
Tarihi
Hagia Irene eski ismi Yunanca’da Kutsal Barış anlamına geliyor.
Aya İrini ilk olarak Büyük Konstantin (306-337) döneminde bir bazilika olarak inşa edilmiş. Naos, narteks ve atriyum olarak üç bölümden oluşuyor.
Halen ayakta kalmış durumda bulunan atriyum bölümü Bizans döneminden kalan tek örnek.
532 yılında İmparator Justinianus’un yönetimi sırasındaki Nica isyanından sonra, hem Aya İrini hem de Ayasofya yanmış ve sonrasında yeniden inşa edilmiş.
740 yılında meydana gelen büyük deprem sonrasında hasar görmüş ve yeniden restore edilmiş.
Aya İrini’nin üst yapısı Bizans döneminde yapılan restorasyonlar ile birlikte tamamen yenilenmiş ve bugünkü kubbeli kilise görünümünü kazanmış.
İstanbul’un fethi sonrasında, Topkapı Sarayı’nın içinde yer alması sebebiyle Osmanlı İmparatorluğu döneminde camiye çevrilmemiş, ancak bir dönem yeniçeri silah deposu olarak kullanılmış.
2018 yılına kadar yapılan restorasyon ve iyileştirme çalışmaları neticesinde müzeye çevrilen Aya İrini de ayrıca çeşitli kültürel etkinlikler ve sergiler düzenleniyor.
Akustiği çok iyi seviyede olduğundan dolayı özellikle İstanbul festivali başta olmak pek çok sanatsal aktiviteye de ev sahipliği yapıyor.
Aya İrini Müzesi Neden Ziyaret Edilmeli?
İstanbul’un kalbinde, Topkapı Sarayı’nın bir köşesinde yer alan Aya İrini, tarihî yapılar arasında özel bir konuma sahip. Burası, sadece mimarî değerleriyle değil, taşıdığı kültürel mirasla da öne çıkıyor. İşte Aya İrini’yi mutlaka görmeniz için birkaç önemli sebep:
İstanbul’un en eski kilisesi olarak biliniyor. Ayasofya’dan bile daha önce inşa edilmiş olması, yapının tarihî derinliğini artırıyor.
Fetihten sonra camiye çevrilmeyen nadir kiliselerden biri. Bu özelliği sayesinde orijinal mimarî dokusunu koruyor.
Akustik özellikleriyle ünlü. Bu nedenle sık sık klasik müzik konserlerine ev sahipliği yapıyor.
Gösterişli bir süsleme yerine sade ve güçlü bir iç mekân tasarımı bulunuyor. Bu sadelik, Bizans sanatının erken dönemini yansıtıyor.
Topkapı Sarayı’nın kalabalığından uzak, daha sakin bir atmosfere sahip olmasıyla huzurlu bir ziyaret fırsatı sunuyor.
Aya İrini, tarih ve kültür meraklıları için İstanbul’da gözden kaçırılmaması gereken yerlerden biri oluyor.
Ziyaret Saatleri ve Giriş Ücreti
Açılış Kapanış Saatleri
* Aya İrini Müzesi Salı günleri haricinde her gün 09:00 – 18:00 saatleri arasında ziyarete açık.
* Salı günleri kapalı.
Bilet Fiyatları
Aya İrini Müzesi bileti Topkapı Sarayı ile birlikte satılıyor.
Not: Bilet fiyatları ve ziyaret saatleri dönem içerisinde değişebilmektedir. Lütfen millisaraylar.gov.tr adresinden de kontrol ediniz.
Aya İrini müze kart geçerli mi?
Müze Kart geçerli değil.
Nasıl Gidilir?
Lokasyon
Aya İrini Müzesi, Fatih ilçesinin Sultanahmet semtinde, Sultanahmet meydanının arka taraflarında, Topkapı Sarayı’nın birinci avlusunda yer alıyor. Konum >>
Ulaşım
Sultanahmet’e en pratik ulaşım yolu Bağcılar-Kabataş arası Tramvay (T1 hattı). Tramvay’ın Sultanahmet durağında inmeniz gerekiyor.
- Taksim‘den geliyorsanız, füniküler ile Kabataş’a inip, Beşiktaş‘tan geliyorsanız otobüs ile veya yürüyerek Kabataş’a gelip, Kabataş‘tan da tramvay ile,
- Üsküdar veya Kadıköy‘den geliyorsanız, önce şehir hatları vapurları ile Eminönü‘ne gelip, Eminönü’nden de tramvay ile,
Ayrıca, Marmaray (Üsküdar’dan) veya tren ile Sirkeci durağında inip, yine tramvay ile Sultanahmet’e ulaşım sağlayabilirsiniz.
Raylı sistemler için İstanbul Raylı Sistemler Haritası, İETT Belediye Otobüs sefer ve durakları için İETT Hat ve Durak Arama ve şehir hatları vapurları için İstanbul Şehir Hatları Vapur Seferleri sayfasına bakabilirsiniz.
Sultanahmet meydanı ve çevresi araç trafiğine kapalı olduğundan dolayı, Sultanahmet’e özel aracınız ile gelmenizi tavsiye etmiyoruz.
Adres ve İletişim
Adres: Sultanahmet, Fatih, Istanbul
Tel: 0212 236 90 00
Web: millisaraylar.gov.tr